- Η ολέθρια σχέση του Τούρκου Προέδρου με τους θεματοφύλακες του κοσμικού κράτους
Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΗΛΙΑΔΗ
Ο υψηλός μας προσκεκλημένος δεν ξόδεψε ούτε ένα βλέμμα για τους εύζωνες της προεδρικής φρουράς που του απέδωσαν τιμές όπως άλλωστε κάνουν σε κάθε υψηλό προσκεκλημένο.
Το γεγονός σχολιάστηκε, όπως άλλωστε σχολιάστηκε και το επίμονο βλέμμα των ευζώνων πάνω στον Ερντογάν.
Σκεφτήκαμε άραγε ποια είναι η σχέση του Τούρκου Προέδρου με τον δικό του στρατό;
Θεωρητικά, θα έπρεπε να μιλάμε για μια ιδανική σχέση. Πλήρως αποδεχόμενος τον ρόλο του σουλτάνου, θα περίμενε κανείς ότι η σχέση του Ρ.Τ Ερντογάν με τον στρατό του θα ήταν εξ αρχής και εξ ορισμού, αν όχι αρμονική, τουλάχιστον στα πρότυπα της Οθωμανικής περιόδου.
Μια σχέση δηλαδή κατά την οποία, ο απόλυτος ηγεμόνας της αχανούς αυτοκρατορίας εξουσίαζε πλήρως το στράτευμα και είχε την γενική του αποδοχή, πλην των περιπτώσεων κατά τις οποίες οι μηχανορραφίες των βεζίρηδων τον έφερναν αντιμέτωπο με την εξέγερση των γενίτσαρων και το μεταξωτό κορδόνι-βρόγχο του εκτελεστή του παλατιού.
Κι ενώ θεωρητικά αυτού του είδους οι αντιπαραθέσεις θα έπρεπε να είχαν περάσει στη ιστορία μαζί με την κατάργηση (βλ. ολοκληρωτική σφαγή) του σώματος των γενιτσάρων το 1826 από τον σουλτάνο Μαχμούτ τον Β’, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν καθόλου έτσι.
Πραγματικά, ο νυν πρόεδρος, ξεκίνησε την ύστερη πολιτική του καριέρα με την απαγόρευση της ανάληψης της πρωθυπουργίας της χώρας, παρά τη μεγάλη εκλογική νίκη του κόμματός του το 2002, από το πανίσχυρο και τότε καθαρά κοσμικό συνταγματικό δικαστήριο, κατόπιν των οδηγιών και της παρέμβασης του εξίσου πανίσχυρου τότε Γενικού Επιτελείου, λόγω της απαγγελίας σε δημόσια συγκέντρωση στίχων του ποιητή Ziya Gokalp, οι οποίοι στίχοι, πάλι, αφορούσαν τον στρατό
«Τα τζαμιά είναι οι στρατώνες μας, οι θόλοι τους τα κράνη μας, οι μιναρέδες τους οι ξιφολόγχες μας και οι πιστοί τους, οι στρατιώτες μας» από το ποίημα “Asker Duası” του πατέρα του τουρκικού εθνικισμού Ziya Gokalp.!
Πριν όμως φτάσουμε στο σήμερα και στην απόλυτη εξουσία Ερντογάν στο στράτευμα, ο δρόμος που διανύθηκε ήταν μακρύς και δύσκολος.
Οι τρεις διαδοχικές συνταγματικές εκτροπές το 60, το 71 και το 80, έμμεσα ή άμεσα στόχευαν στον πολιτικό περιορισμό ή και αφανισμό των προκατόχων του σημερινού σουλτάνου και στην επαναφορά της πορείας της χώρας στον δρόμο του εκσυγχρονισμού.
Αν και τα αποτελέσματα δεν ήταν πάντοτε ακριβώς τα αναμενόμενα, όλοι οι πολιτικοί πατέρες του σημερινού προέδρου και ιδιαίτερα ο Ερμπακάν, βρέθηκαν στο περιθώριο της πολιτικής ζωής μετά από συστηματικές διώξεις και απαγορεύσεις κομμάτων.
Έτσι, αναπόφευκτα ο «δάσκαλος» αναγκάστηκε να παραδώσει τη σκυτάλη στον «μαθητή», αφού πρώτα είχε χαράξει τον δρόμο της ισλαμικής αναβίωσης, ιδρύοντας διάφορα κόμματα τα οποία σταδιακά καταργήθηκαν με αποφάσεις του συνταγματικού δικαστηρίου, κατόπιν των οδηγιών του γενικού επιτελείου.
Η αντιπαράθεση συνεχίστηκε και το 1999 οι ένστολοι θεματοφύλακες του κοσμικού χαρακτήρα του τουρκικού κράτους εξανάγκασαν την κυβέρνηση σε παραίτηση, με τη βελούδινη και αναίμακτη 4η συνταγματική εκτροπή στην ιστορία της χώρας.
Η ύστατη προσπάθεια της ίδρυσης ενός επιπλέον κόμματος - Fazilet Partisi (το κόμμα της αρετής), παρ’ όλο που δε διέσωσε πολιτικά τον ίδιο τον Erbakan, έδωσε την ευκαιρία στη διάδοχη κατάσταση που έφερε την ονομασία Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, να αναλάβει δράση.
Έτσι, αυτός που «γεννά στρατιώτες» παρέλαβε ουσιαστικά τη σκυτάλη από αυτόν που «φρόντιζε τους στρατιώτες» -Er Dogan (er=στρατιώτης, dogan = αυτός που γεννάει –dogmak)/ Er Bakan (er=στρατιώτης, bakan = αυτός που φροντίζει –bakmak- και ενώ αρχικά φαινόταν ότι κανείς από τους δύο δεν θα κατόρθωνε να αναπτύξει ένα συμβιβαστικό και αποτελεσματικό «modus Vivendi» με τους ίδιους τους στρατιώτες, η λύση φάνηκε με τη μορφή του Fetulah Gulen.
Το σύστημα Γκιουλέν
Το αλάνθαστο σύστημα του εξόριστου στις ΗΠΑ ιμάμη (και νυν υπ αριθμόν ένα καταζητούμενου), για την άλωση του κρατικού μηχανισμού, αποδείχτηκε εξαιρετικά επιτυχημένο και σταδιακά, έφερε την παντοδυναμία Ερντογάν, τη σταδιακή κατάληψη της δικαστικής εξουσίας, των υπηρεσιών ασφαλείας και της υπηρεσίας πληροφοριών και, το σημαντικότερο όλων, την πλήρη αποδυνάμωση και αδρανοποίηση της στρατιωτικής ηγεσίας.
Η πρωτοφανής για τα τουρκικά στρατιωτικά δεδομένα, μαζική παραίτηση τεσσάρων αρχηγών γενικών επιτελείων, συμπεριλαμβανομένου και του αρχηγού ΓΕΕΘΑ, ήταν η προτελευταία πράξη στην αντιπαράθεση πολιτικού Ισλάμ και στρατού που αναζωπυρώθηκε το 2002, συνεχίστηκε μέχρι το 2011, αφού πέρασε από τις υποθέσεις Ergkenekon, Kafes και Balyoz, η εξέλιξη των οποίων οδήγησε μεγάλο αριθμό εν ενεργεία και αποστρατεία αξιωματικών και των τριών κλάδων των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων στις φυλακές Hasdal της Κων/πολης και κορυφώθηκε το καλοκαίρι του 2016.
Πρόκειται για τους αρχηγούς των τουρκικών ΓΕΕΘΑ, ΓΕΣ, ΓΕΝ και ΓΕΑ, οι οποίοι παραιτήθηκαν μαζικά την 29η Ιουλίου 2011, σε μια κίνηση διαμαρτυρίας στις συνεχιζόμενες δίκες και διώξεις στρατιωτικών, στα πλαίσια ερευνών για τα αποκαλυφθέντα σχέδια ανατροπής του κυβερνώντος κόμματος.
Πράγματι, η ταφόπλακα για την παντοδυναμία του Γενικού Επιτελείου έπεσε την 15η Ιουλίου 2016 με το πραξικόπημα παρωδία το οποίο ήταν τόσο βολικό για τον τούρκο πρόεδρο και τόσο ερασιτεχνικό για τα δεδομένα της πείρας του τουρκικού στρατού σε τέτοιου είδους «επιχειρήσεις», ώστε τα περιθώρια αμφιβολίας για το αν ήταν στημένο ή όχι, έχουν πλέον στενέψει δραματικά.
Έτσι, οι φύλακες του κοσμικού κράτους, αν και αρχικά ήταν αρκετά επιφυλακτικοί απέναντι στη διαφαινόμενη παντοδυναμία του ΑΚΡ, επέτρεψαν διστακτικά στο κόμμα να ελιχθεί μέχρι που διαπιστώθηκε όπως άλλωστε και στο σχετικό πείραμα ότι ήταν πολύ αργά για τα «βατράχια να πηδήξουν έξω από τη χύτρα όταν το νερό άρχισε να βράζει».
Απόλυτη κυριαρχία Ερντογάν
Η απόλυτη κυριαρχία του κύριου εκπροσώπου του πολιτικού Ισλάμ στη Τουρκία, δηλαδή του ΑΚΡ, αποτελούσε ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός, ήδη μετά τις εκλογές του Ιουνίου του 2011.
Η πλήρης επιβολή της θελήσεως του Ισλαμισμού επί του Κεμαλισμού επισφραγίστηκε με μια σειρά από χαρακτηριστικές εικόνες οι οποίες έκαναν το γύρο της υφηλίου, με μέριμνα τόσο των συμπολιτευόμενων όσο και των αντιπολιτευόμενων ΜΜΕ.
Η πρώτη αφορά στην αλλαγή του πρωτοκόλλου στον τρόπο της παρακάθησης των μελών του ανωτάτου στρατιωτικού συμβουλίου YAS (Yuksek Askeri Sura), με τον Τούρκο πρωθυπουργό να κάθεται πλέον μόνος στην κεφαλή του συνεδρίου, ενώ μέχρι το 2010 μοιραζόταν την κεφαλή του συμβουλίου με τον Α/ΓΕΕΘΑ.
Πρόκειται για το ανώτατο στρατιωτικό όργανο στην Τουρκία, το οποίο συνέρχεται ετησίως για τη διεξαγωγή κρίσεων-προαγωγών στελεχών των ΕΔ.
Η δεύτερη αναφέρεται πάλι στις ΕΔ και απεικονίζει τον νέο Α/ΓΕΕΘΑ Στγό Necdet Ozel ο οποίος κατά τον εορτασμό της ημέρας της νίκης, την 30ή Αυγούστου 2011, εκτελεί «βαθιά υπόκλιση» ενώπιον του (προερχόμενου από το ΑΚΡ) τότε Προέδρου της Δημοκρατίας Abdulah Gul.
Ο Στρατηγός Ozel, πρώην αρχηγός στρατοχωροφυλακής (Jandarma) και νυν Α/ΓΕΕΘΑ, είναι ο μόνος μη παραιτηθείς μετά την 29η Ιουλίου 2011, με αποτέλεσμα να θεωρείται οπαδός του ΑΚΡ και φιλοϊσλαμιστής.
Έχει προηγηθεί η σχετική τροποποίηση στο επίσημο προβάδισμα στην ιεραρχία των ΤΕΔ που αναφέρει σαφώς ότι ο πρόεδρος της δημοκρατίας προΐσταται των στρατιωτικών αρχών και η συμβολική υπόκλιση του αρχηγού ΓΕΕΘΑ επισφραγίζει την παντοδυναμία Ερντογάν στο τουρκικό πολιτικό σκηνικό.
Οι υπόλοιπες φωτογραφίες δεν είναι άλλες από αυτές που είδαν το φως της δημοσιότητας μετά την αποτυχημένη παρέμβαση του στρατού τον Ιούλη του 06 και δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να δείχνουν ξεκάθαρα τον διασυρμό ενός παραδοσιακού θεσμού-πυλώνα της τουρκικής δημοκρατίας, των ενόπλων δυνάμεων, και την πλήρη επικράτηση ενός άλλου, του πολιτικού Ισλάμ όπως αυτό εκφράζεται από τον απόλυτο πλέον άρχοντα-σουλτάνο Ρ.Τ. Ερντογάν.
Ο υψηλός διακεκριμένος μουσαφίρης μας έχει όντως αποκαταστήσει την παραδοσιακή σχέση του σουλτάνου με τον στρατό όπως αυτή ήταν τα χρόνια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, αν και ο κίνδυνος της αναβίωσης των δολοπλόκων βεζίρηδων δεν θα πρέπει να αποκλεισθεί
