Δικηγόρος Αθηνών
Η ανακύκλωση είναι μια διαδικασία παραγωγής, και επομένως επιδρά και στο περιβάλλον... Η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος(Environmental Protection Agency) εξέτασε τόσο την αρχική παραγωγή χαρτιού, όσο και τη διαδικασία ανακύκλωσης για εκλυόμενες τοξικές ουσίες. Πέντε τοξικές ουσίες βρέθηκαν μόνο στην αρχική παραγωγή, οκτώ στις διαδικασίες ανακύκλωσης. Μεταξύ αυτών των πέντε ουσιών, όλες εκτός από μία εντοπίστηκαν σε υψηλά επίπεδα στις διαδικασίες ανακύκλωσης. Παρόμοια αποτελέσματα έχουν βρεθεί για την παραγωγή χάλυβα και αργιλίου.
Στις ΗΠΑ, το γραφείο της αξιολόγησης της τεχνολογίας υποστηρίζει ότι «συνήθως δεν είναι ξεκάθαρο εάν η δευτεροβάθμια παραγωγή [όπως η ανακύκλωση] παράγει λιγότερη ρύπανση ανά τόνο του επεξεργασμένου υλικού σε σχέση με τις αρχικές διαδικασίες παραγωγής». Πράγματι, εξηγεί το γιατί: Η ανακύκλωση αλλάζει τη φύση της ρύπανσης, μερικές φορές αυξάνοντάς την και άλλοτε μειώνοντάς την.
Η φωτιά που είχε ξεσπάσει στο Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών στη Νέα Ζωή στον Ασπρόπυργο,προκάλεσε πολλές ζημίες στην ευρύτερη περιοχή.
Το Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών(ΚΔΑΥ) στον Ασπρόπυργο,εκτείνεται σε μια τεράστια έκταση 20-25 στρεμμάτων και εκεί εργάζονται μέρα νύχτα πολλοί άνθρωποι. Στις εγκαταστάσεις του, το εργοστάσιο επεξεργάζεται υλικά κυρίως βιομηχανικών απορριμάτων, μεγάλες ποσότητες των οποίων βρίσκονταν στον προαύλιο χώρο.
Οι κάτοικοι των διπλανών σπιτιών ήταν απελπισμένοι. Φώνάζουν και να προσπαθούσαν να σώσουν τις περιουσίες τους, καθώς πολλά χωράφια τους, πολλές αποθήκες αλλά και σπίτια υπήρχαν εκεί.
Τα υπεροξείδια είναι ισχυρά οξειδωτικά, και συνήθως αρκετά ασταθή. Τα ιοντικά υπεροξείδια αντιδρούν με το νερό και τα αραιωμένα οξέα Το υπεροξείδιο του νατρίου είναι ισχυρό οξειδωτικό των μετάλλων, όπως ο σίδηρος.
Το υπεροξείδιο υδρογόνου (H2O2) είναι ένα χλωμό – μπλε υγρό που εμφανίζεται άχρωμο σε αραιό διάλυμα, ελαφρά πιο ιξώδες από το νερό. Έχει ισχυρές οξειδωτικές ιδιότητες και είναι επομένως ισχυρός παράγοντας λεύκανσης, που χρησιμοποιείται συνήθως για λεύκανση χαρτιού, αλλά έχει βρει επίσης χρήση ως απολυμαντικό, ως οξειδωτικό, ως αντισηπτικό αλλά και σαν μονοπροωθητικό καύσιμο. Η οξειδωτική ικανότητα του υπεροξειδίου υδρογόνου είναι τόσο ισχυρή, ώστε αυτή η χημική ουσία θεωρείται ως μια από τις ενώσεις πολλαπλών αντιδράσεων, που βασίζονται στο οξυγόνο.
Σε ό,τι αφορά τις συνθήκες εργασίας, η κατάσταση αποδεικνύεται τραγική, καθώς καταγράφονται θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα και τραυματισμοί την ίδια στιγμή που οι μισθοί είναι πενιχροί.
Ετσι, παρά την ενάρετη εικόνα της ως «πράσινη βιομηχανία», η ανακύκλωση είναι μια βρόμικη εργασία, υψηλής έντασης, που χρησιμοποιεί βαριά μηχανήματα, συμπεριλαμβανομένων φορτηγών, ανυψωτικών μηχανημάτων, μεταφορικών ταινιών, φορτωτών, γερανών, τεμαχιστών και μύλων, τα οποία συνιστούν σοβαρή απειλή για τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητα, ειδικά αν δεν συντηρούνται σωστά ή στερούνται βασικών χαρακτηριστικών ασφαλείας, καταστάσεις που θεωρούνται συνήθεις στις επιχειρήσεις ανακύκλωσης.
Σε αντίθεση με την παραγωγή, η ανακύκλωση δεν μπορεί να συστηματοποιηθεί εντελώς, διότι εξαρτάται από μια συνεχώς μεταβαλλόμενη ροή των ανακυκλώσιμων υλικών που παραλαμβάνονται σε κάθε είδους σχήματα και μεγέθη.
Αυτό συχνά απαιτεί από τους εργαζόμενους στην ανακύκλωση να χειρίζονται προσωπικά το μεγαλύτερο μέρος των απορριμμάτων που διέρχεται από μια εγκατάσταση, ενδεχομένως εκθέτοντας τους εαυτούς τους σε καρκινογόνες ουσίες, εκρηκτικές ή τοξικές και, σε πολλές περιπτώσεις, σε αιχμηρά αντικείμενα.
Η έκθεση αυτή είναι ιδιαίτερα προβληματική στα ηλεκτρονικά απορρίμματα και στις εγκαταστάσεις ανακύκλωσης μπαταριών, όπου, σύμφωνα με το αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Επαγγελματικής Ασφάλειας και Υγείας, οι εργαζόμενοι παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα μολύβδου στο αίμα ή στο δέρμα τους.
Το 2014, για παράδειγμα, το ποσοστό θνησιμότητας σε αυτόν τον τομέα ήταν 20,8 θάνατοι ανά πλήρη απασχόληση 100.000 εργαζομένων, πάνω από εννέα φορές υψηλότερη από αυτήν που καταγράφεται στον τομέα των κατασκευών.
Χωρίς δικαιώματα, χωρίς τη δυνατότητα συνδικαλισμού κάτω από το καθεστώς του φόβου της απόλυσης, οι εργαζόμενοι στην ανακύκλωση προσπαθούν, πραγματικά, να επιβιώσουν πίσω από την ταινία της διαλογής εντελώς απροστάτευτοι από τους μεγάλους κινδύνους που ενέχει η αυτή εργασία.
Στις ΗΠΑ, το γραφείο της αξιολόγησης της τεχνολογίας υποστηρίζει ότι «συνήθως δεν είναι ξεκάθαρο εάν η δευτεροβάθμια παραγωγή [όπως η ανακύκλωση] παράγει λιγότερη ρύπανση ανά τόνο του επεξεργασμένου υλικού σε σχέση με τις αρχικές διαδικασίες παραγωγής». Πράγματι, εξηγεί το γιατί: Η ανακύκλωση αλλάζει τη φύση της ρύπανσης, μερικές φορές αυξάνοντάς την και άλλοτε μειώνοντάς την.
Η φωτιά που είχε ξεσπάσει στο Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών στη Νέα Ζωή στον Ασπρόπυργο,προκάλεσε πολλές ζημίες στην ευρύτερη περιοχή.
Το Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών(ΚΔΑΥ) στον Ασπρόπυργο,εκτείνεται σε μια τεράστια έκταση 20-25 στρεμμάτων και εκεί εργάζονται μέρα νύχτα πολλοί άνθρωποι. Στις εγκαταστάσεις του, το εργοστάσιο επεξεργάζεται υλικά κυρίως βιομηχανικών απορριμάτων, μεγάλες ποσότητες των οποίων βρίσκονταν στον προαύλιο χώρο.
Οι κάτοικοι των διπλανών σπιτιών ήταν απελπισμένοι. Φώνάζουν και να προσπαθούσαν να σώσουν τις περιουσίες τους, καθώς πολλά χωράφια τους, πολλές αποθήκες αλλά και σπίτια υπήρχαν εκεί.
Τα υπεροξείδια είναι ισχυρά οξειδωτικά, και συνήθως αρκετά ασταθή. Τα ιοντικά υπεροξείδια αντιδρούν με το νερό και τα αραιωμένα οξέα Το υπεροξείδιο του νατρίου είναι ισχυρό οξειδωτικό των μετάλλων, όπως ο σίδηρος.
Το υπεροξείδιο υδρογόνου (H2O2) είναι ένα χλωμό – μπλε υγρό που εμφανίζεται άχρωμο σε αραιό διάλυμα, ελαφρά πιο ιξώδες από το νερό. Έχει ισχυρές οξειδωτικές ιδιότητες και είναι επομένως ισχυρός παράγοντας λεύκανσης, που χρησιμοποιείται συνήθως για λεύκανση χαρτιού, αλλά έχει βρει επίσης χρήση ως απολυμαντικό, ως οξειδωτικό, ως αντισηπτικό αλλά και σαν μονοπροωθητικό καύσιμο. Η οξειδωτική ικανότητα του υπεροξειδίου υδρογόνου είναι τόσο ισχυρή, ώστε αυτή η χημική ουσία θεωρείται ως μια από τις ενώσεις πολλαπλών αντιδράσεων, που βασίζονται στο οξυγόνο.
Σε ό,τι αφορά τις συνθήκες εργασίας, η κατάσταση αποδεικνύεται τραγική, καθώς καταγράφονται θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα και τραυματισμοί την ίδια στιγμή που οι μισθοί είναι πενιχροί.
Ετσι, παρά την ενάρετη εικόνα της ως «πράσινη βιομηχανία», η ανακύκλωση είναι μια βρόμικη εργασία, υψηλής έντασης, που χρησιμοποιεί βαριά μηχανήματα, συμπεριλαμβανομένων φορτηγών, ανυψωτικών μηχανημάτων, μεταφορικών ταινιών, φορτωτών, γερανών, τεμαχιστών και μύλων, τα οποία συνιστούν σοβαρή απειλή για τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητα, ειδικά αν δεν συντηρούνται σωστά ή στερούνται βασικών χαρακτηριστικών ασφαλείας, καταστάσεις που θεωρούνται συνήθεις στις επιχειρήσεις ανακύκλωσης.
Σε αντίθεση με την παραγωγή, η ανακύκλωση δεν μπορεί να συστηματοποιηθεί εντελώς, διότι εξαρτάται από μια συνεχώς μεταβαλλόμενη ροή των ανακυκλώσιμων υλικών που παραλαμβάνονται σε κάθε είδους σχήματα και μεγέθη.
Αυτό συχνά απαιτεί από τους εργαζόμενους στην ανακύκλωση να χειρίζονται προσωπικά το μεγαλύτερο μέρος των απορριμμάτων που διέρχεται από μια εγκατάσταση, ενδεχομένως εκθέτοντας τους εαυτούς τους σε καρκινογόνες ουσίες, εκρηκτικές ή τοξικές και, σε πολλές περιπτώσεις, σε αιχμηρά αντικείμενα.
Η έκθεση αυτή είναι ιδιαίτερα προβληματική στα ηλεκτρονικά απορρίμματα και στις εγκαταστάσεις ανακύκλωσης μπαταριών, όπου, σύμφωνα με το αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Επαγγελματικής Ασφάλειας και Υγείας, οι εργαζόμενοι παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα μολύβδου στο αίμα ή στο δέρμα τους.
Το 2014, για παράδειγμα, το ποσοστό θνησιμότητας σε αυτόν τον τομέα ήταν 20,8 θάνατοι ανά πλήρη απασχόληση 100.000 εργαζομένων, πάνω από εννέα φορές υψηλότερη από αυτήν που καταγράφεται στον τομέα των κατασκευών.
Χωρίς δικαιώματα, χωρίς τη δυνατότητα συνδικαλισμού κάτω από το καθεστώς του φόβου της απόλυσης, οι εργαζόμενοι στην ανακύκλωση προσπαθούν, πραγματικά, να επιβιώσουν πίσω από την ταινία της διαλογής εντελώς απροστάτευτοι από τους μεγάλους κινδύνους που ενέχει η αυτή εργασία.
Η καταγγελία της Μελίνας Τουτσογλίδου για τις κακές συνθήκες υγιεινής αλλά και την τακτική της εργοδοσίας να αλλάζει επωνυμία να απολύει και να επαναπροσλαμβάνει με διαφορετικές και πιο υποβαθμισμένες, κάθε φορά, συμβάσεις τους ίδιους εργαζομένους προκάλεσε τον αιφνιδιαστικό έλεγχο του τεχνικού κλιμακίου της Επιθεώρησης Εργασίας που διαπίστωσε σωρεία παραβάσεων της εργατικής νομοθεσίας και πλημμελή προστασία των εργαζομένων.
Δυστυχώς τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα και από το πόρισμα των Επιθεωρητών, σύμφωνα με τις περιγραφές των τεσσάρων απολυμένων του εργοστασίου. Να σημειωθεί ότι η αρχική εταιρεία επειδή έχει οφειλές στο κράτος, έκανε προσλήψεις μέσω εργολαβικών εταιρειών με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι να αδυνατούν να κατοχυρώσουν δικαιώματα (αποζημίωσης κ.α.) .
«Είκοσι χρόνια έχω εργαστεί σε διάφορες δουλειές ως εργάτης, χειριστής γερανού, οικοδόμος, βαφέας, τα έχω κάνει όλα, τόσο τραγικές συνθήκες εργασίας δεν έχω ξαναδεί» σχολιάζει ο Μπαρντόκ Τσαρτάι. «Δεν υπάρχει καν η έννοια των συνθηκών υγιεινής. Ήμασταν περικυκλωμένοι στην κυριολεξία από σκουπίδια. Πατούσαμε στα γυαλιά με παπούτσια που σκίζονται. Τα γάντια με τα οποία πιάναμε τα σκουπίδια ήταν μιας χρήσης και όχι ειδικά, με αποτέλεσμα να χαλούν με το παραμικρό και ο κίνδυνος τραυματισμού να είναι καθημερινός. Δουλεύαμε με σκισμένα ρούχα και όταν ζητούσαμε φόρμες εργασίας που δικαιούμαστε δεν μας έδιναν ποτέ» συνεχίζει.
«Η ταχύτητα της ταινίας διαλογής ήταν παρά πολύ μεγάλη. Τα σκουπίδια έπεφταν πάνω μας. Δεν προλαβαίναμε να κάνουμε διαλογή. Περνούσαν από μπροστά μας ψόφια ζώα, νοσοκομειακά απόβλητα. Μας φώναζαν και μας έσπρωχναν για να κάνουμε κάτι αδύνατο, την διαλογή πιο γρήγορα. Τα μισά σκουπίδια έφευγαν από την ταινία διαλογής και η δυσοσμία ήταν κάτι παραπάνω από ανυπόφορη» λέει από την πλευρά του ο Αναστάσιος Συμεωνίδης, δύο χρόνια εργάτης στο εργοστάσιο ανακύκλωσης.
Τα φαινόμενα καταπάτησης βασικών εργασιακών δικαιωμάτων στα τηλεφωνικά κέντρα τραπεζών και στα κέντρα ανακύκλωσης είναι συχνή πρακτική στις εταιρείες«ενοικίασης» εργαζομένων, που εμφανιζόμενες ως εργολαβικές στην πραγματικότητα προβαίνουν σε δανεισμό εργαζομένων και έτσι δεν υπόκειται σε καμία νομοθετική ρύθμιση, ούτε αυτή που ισχύει για τις Ε.Π.Α. (Εταιρείες Προσωρινής Απασχόλησης), συμπληρώνουν στην ερώτησή τους οι 31 βουλευτές.
Παραβάσεις που θα οδηγήσουν στην επικύρωση προστίμων ύψους 40-60.000 ευρώ βεβαίωσε το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας στο εργοστάσιο ανακύκλωσης (ΚΔΑΥ) Σίνδου που έχουν να κάνουν με τις κακές συνθήκες εργασίας, υγιεινής και ασφάλειας που έγιναν γνωστές μετά την καταγγελία της απολυμένης εργάτριας .
Σύμφωνα με το πόρισμα των επιθεωρητών, στον «χώρο διαλογής με το χέρι» υπήρχε άνοιγμα που οδηγεί σε χαμηλότερο επίπεδο μεγάλου βάθους, περίπου τριών μέτρων και συνεπώς κίνδυνος πτώσης εργαζόμενου. Επιπλέον δεν υπήρχε προστασία έναντι πτώσης στην τροφοδοσία της πρέσας πλαστικού και χαρτιού στα σημεία που το βάθος είναι μεγαλύτερο από 75 εκ. αλλά ούτε και προστασία έναντι πτώσης στο κεφαλόσκαλο στον χώρο διαλογής.
Στο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας και στον αρμόδιο Εισαγγελέα,καταφθάνουν πάμπολλες καταγγελίες εργαζομένων από κέντρα ανακύκλωσης απορριμάτων,με στοιχεία για παραβίαση θεμελιωδών εργασιακών δικαιωμάτων,για τις συνθήκες υγιεινής και για τους
μεγάλους κινδύνους που ενέχει η αυτή εργασία Η ανακύκλωση είναι μια βρόμικη εργασία, υψηλής έντασης, που χρησιμοποιεί βαριά μηχανήματα, συμπεριλαμβανομένων φορτηγών, ανυψωτικών μηχανημάτων, μεταφορικών ταινιών, φορτωτών, γερανών, τεμαχιστών και μύλων, τα οποία συνιστούν σοβαρή απειλή για τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητα, ειδικά αν δεν συντηρούνται σωστά ή στερούνται βασικών χαρακτηριστικών ασφαλείας, καταστάσεις που θεωρούνται συνήθεις στις επιχειρήσεις ανακύκλωσης.
